صادرات رب گوجه فرنگی در سال‌های اخیر به دلیل افزایش تقاضا و رشد صنایع غذایی در سطح جهان روندی صعودی داشته است. طبق آمار موجود در سال 2022-2023، حدود 3.6 میلیون تن رب گوجه فرنگی در جهان به فروش رسید که نشان‌دهنده افزایش 5 درصدی نسبت به سال قبل است. این محصول بخش قابل‌توجهی از صادرات محصولات گوجه‌ای را تشکیل می‌دهد و سهم اصلی آن در ارزش کل صادرات صنایع گوجه فرنگی به حدود 50 درصد می‌رسد. ارزش کل صادرات جهانی رب گوجه در سال 2023 بیش از 9 میلیارد دلار برآورد شده است.
همچنین، کشورهای واردکننده رب گوجه همچنان به افزایش تقاضا ادامه داده‌اند و در نتیجه، حجم صادرات به برخی مناطق مانند اتحادیه اروپا، خاورمیانه و آسیای شرقی رشد یافته است.
افزایش قیمت‌ها و تورم در سال 2022-2023 باعث افزایش چشمگیر ارزش دلاری صادرات این محصول شد که 50 درصد نسبت به دوران قبل از کووید رشد کرده است.
برترین صادرکنندگان رب گوجه فرنگی در جهان
کشورهای اصلی صادرکننده رب گوجه فرنگی شامل چین، ایتالیا، اسپانیا، آمریکا و ترکیه هستند. چین بزرگترین صادرکننده رب گوجه با حدود 1.22 میلیارد دلار صادرات در سال 2023 است و پس از آن ایتالیا با حدود 3.25 میلیارد دلار صادرات در بخش‌های مختلف محصولات گوجه‌ای قرار دارد. اسپانیا و آمریکا نیز هر کدام حدود 800 میلیون دلار از صادرات رب گوجه فرنگی به دست آورده‌اند.
در رتبه‌های بعدی، ترکیه و پرتغال با صادرات بیش از 500 میلیون دلار قرار دارند. صادرات رب گوجه فرنگی از این کشورها، بازارهای مختلفی از جمله غرب اروپا، خاورمیانه و آفریقا را تامین می‌کند و رقابت بین این صادرکنندگان همچنان ادامه دارد.
صادرات رب گوجه فرنگی از ایران
ایران یکی از صادرکنندگان بزرگ رب گوجه فرنگی به کشورهای مختلف است و حدود 96 درصد از ارزش صادرات محصولات گوجه‌ای ایران مربوط به رب گوجه فرنگی است. حجم صادرات ایران در سال‌های اخیر به دلیل تقاضای بالای منطقه‌ای افزایش یافته و کشورهای هدف ایران شامل عراق، افغانستان، روسیه و برخی کشورهای آسیای میانه هستند.
رقبای اصلی ایران در این حوزه شامل کشورهایی مانند چین، ترکیه و اسپانیا هستند که بخش بزرگی از بازارهای هدف ایران را نیز پوشش می‌دهند.
صادرات رب گوجه از ایران به افغانستان
افغانستان یکی از بازارهای اصلی صادرات رب گوجه‌فرنگی ایران است. طبق داده‌های اخیر، افغانستان حدود 7 درصد از کل صادرات رب گوجه‌فرنگی ایران را به خود اختصاص داده است. این کشور در کنار عراق، که بزرگترین بازار است، از جمله خریداران پایدار محصولات غذایی از ایران به شمار می‌آید. در سال‌های اخیر، ایران بیش از 135 هزار تن رب گوجه‌فرنگی به ارزش حدود 76 میلیون دلار صادر کرده است که بخشی از آن به افغانستان فرستاده شده است. سهم افغانستان از این صادرات نشان‌دهنده وابستگی شدید این کشور به واردات مواد غذایی از همسایگان خود است. به عنوان مثال صادرات گوجه فرنگی به افغانستان و صادرات سیب زمینی به افغانستان نیز با سودآوری بالایی برای ایران همراه است.
ایران همچنین به دلیل کاهش قیمت واحد محصولات در سال‌های اخیر همچنان در صادرات رب به افغانستان و سایر کشورهای منطقه جایگاه خود را حفظ کرده است. با وجود رقابت شدید در منطقه، به ویژه از سوی ترکیه، ایران به دلیل نزدیکی جغرافیایی و هزینه‌های پایین تولید، از مزایای اقتصادی در بازارهای همسایه بهره‌مند است.
برترین برندهای رب گوجه فرنگی صادراتی ایران
برترین برندهای رب گوجه‌فرنگی صادراتی ایران عمدتاً محصولاتی هستند که به دلیل کیفیت بالا و قیمت مناسب در بازارهای بین‌المللی شناخته شده‌اند. برخی از برندهای برجسته ایرانی مانند “تولیدات فامیلا”، “محصولات تبرک”، و “دلند” از جمله تولیدکنندگان اصلی رب گوجه‌فرنگی در بازارهای صادراتی هستند. این برندها توانسته‌اند به‌ویژه در بازارهایی چون عراق، افغانستان، و برخی کشورهای حوزه خلیج فارس، حضور مستمری داشته باشند.
تولیدات این برندها به دلیل بسته‌بندی مناسب، کیفیت پایدار، و قیمت رقابتی، توانسته‌اند مشتریان خارجی را جذب کنند. علاوه بر این، ایران در تولید رب گوجه‌فرنگی فله‌ای و بسته‌بندی صنعتی برای صادرات تخصص دارد، که این نیز به افزایش سهم بازار محصولات ایرانی در بازارهای جهانی کمک کرده است.
