ایران یکی از تولیدکنندگان اصلی محصولات پتروشیمی است و سبد متنوعی از محصولات شامل متانول، پلیاتیلن، پروپیلن، بنزن، و آمونیاک را صادر میکند. این محصولات در صنایع مختلف از جمله تولید پلاستیک، مواد شیمیایی و کودهای شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرند. بر اساس گزارشات، ایران در سال 2023 حدود 27.6 میلیون تن محصولات پتروشیمی صادر کرده که 6 درصد افزایش نسبت به سال قبل داشته است. این محصولات اکنون حدود 33 درصد از کل صادرات غیرنفتی ایران را تشکیل میدهند.
در سطح جهانی، ایران سهم قابل توجهی از صادرات پتروشیمی دارد اما در بین برترین صادرکنندگان جهانی مانند چین، ایالات متحده و آلمان نیست. چین با 13.1 درصد از کل صادرات جهانی پیشرو است، در حالی که ایالات متحده و آلمان به ترتیب 8.5 و 7.1 درصد از صادرات جهانی را تشکیل میدهند. در همین راستا، ایران با توجه به موقعیت استراتژیک خود در خاورمیانه و برنامههای توسعهای خود، به دنبال افزایش سهم خود در بازارهای آسیایی و آفریقایی است.
برترین صادرکنندگان محصولات پتروشیمی در جهان
در سالهای اخیر، چین به عنوان بزرگترین صادرکننده محصولات پتروشیمی در جهان شناخته شده است و حدود 13.1 درصد از بازار جهانی را در اختیار دارد. این کشور به دلیل داشتن ظرفیت تولید بالا و تقاضای گسترده داخلی و خارجی، توانسته است جایگاه خود را در این صنعت تقویت کند. ایالات متحده نیز با 8.5 درصد از صادرات جهانی در رتبه دوم قرار دارد که به دلیل منابع فراوان گاز طبیعی و توانمندی در تولید مواد شیمیایی این موقعیت را کسب کرده است.
آلمان و هلند به ترتیب با 7.1 و 6.9 درصد از صادرات جهانی، رتبههای بعدی را به خود اختصاص دادهاند. این کشورها به دلیل صنایع پیشرفته پتروشیمی و موقعیت جغرافیایی مناسب برای دسترسی به بازارهای اروپا و فراتر از آن، نقش مهمی در بازار جهانی ایفا میکنند. ایران نیز با توجه به ذخایر عظیم نفت و گاز، تلاش میکند سهم خود را در بازارهای جهانی افزایش دهد.
مقاصد صادراتی محصولات پتروشیمی ایران
ایران محصولات پتروشیمی خود را به بیش از 60 کشور جهان صادر میکند. چین بزرگترین خریدار محصولات پتروشیمی ایران است و هند نیز در رتبه دوم قرار دارد. کشورهای آسیایی و افریقایی نیز بخش مهمی از بازار صادراتی ایران را تشکیل میدهند. صادرات پتروشیمی از ایران در سال 2023 حدود 18 میلیارد دلار درآمد داشته و به عنوان دومین منبع درآمد ارزی پس از نفت خام شناخته میشود.
اکثر محصولات پتروشیمی ایران در شهرهای جنوبی کشور، به خصوص در منطقه ویژه اقتصادی عسلویه تولید میشود. این منطقه به دلیل نزدیکی به منابع گازی و نفتی و دسترسی به آبهای خلیج فارس، یکی از مهمترین مراکز تولید پتروشیمی در ایران و جهان است. توسعه واحدهای تولیدی در این منطقه بخشی از استراتژی ایران برای افزایش تولید و صادرات محصولات پتروشیمی است. در سالهای اخیر صادرات محصولات پتروشیمی به امارات و صادرات محصولات پتروشیمی به ترکیه دارای افزایش قابل توجهی بوده است.
صادرات محصولات پتروشیمی از ایران به چین
چین به عنوان بزرگترین بازار صادراتی ایران، سهم قابل توجهی از محصولات پتروشیمی ایران را به خود اختصاص داده است. ایران سالانه میلیاردها دلار محصولات پتروشیمی به چین صادر میکند و این صادرات در سالهای اخیر به دلیل افزایش تقاضای چین و کاهش محدودیتهای ناشی از تحریمها رشد داشته است. محصولات عمده صادر شده به چین شامل پلیاتیلن، متانول و آمونیاک هستند که در صنایع مختلفی مانند تولید پلاستیک، مواد شیمیایی و کودهای شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرند.
در سال 2023، صادرات پتروشیمی ایران به چین افزایش چشمگیری داشته و این روند همچنان در حال رشد است. این تعامل اقتصادی میان دو کشور از اهمیت بالایی برخوردار است و بخشی از استراتژی ایران برای کاهش وابستگی به بازارهای سنتی و توسعه بازارهای آسیایی است.
انواع محصولاتی پتروشیمی صادراتی به چین
از بین محصولات متنوع پتروشیمی که ایران به چین صادر میکند، پلیاتیلن و متانول از جمله مهمترین و بیشترین سهم صادرات را دارند. پلیاتیلن به دلیل استفاده گسترده در تولید پلاستیکها، بستهبندی و لولهها یکی از مهمترین محصولات صادراتی به چین است. همچنین، متانول که در صنایع شیمیایی و به عنوان یک ماده اولیه برای تولید مواد مختلف استفاده میشود، دیگر محصول مهمی است که ایران به چین صادر میکند.
علاوه بر این، پروپیلن و آمونیاک نیز از دیگر محصولات مهمی هستند که به چین صادر میشوند. چین به دلیل داشتن صنایع پیشرفته و بزرگ در حوزه شیمیایی، تقاضای زیادی برای این محصولات دارد و ایران به عنوان یکی از تأمینکنندگان اصلی در این بازار شناخته میشود.